نمای کلی پروژه صیانت از خانواده و کودک در اینترنت

در 5 سال اخیر در ایران اقدامات بسیاری برای توسعه فناوری اطلاعات و افزایش ضریب نفوذ اینترنت صورت گرفته است، به نحوی که در طول این مدت تعداد افرادی که از اینترنت پرسرعت همراه استفاده می کنند حدود 35 برابر شده است و تقریبا همه مردم امکان دسترسی به اینترنت پر سرعت ثابت و سیار را پیدا کرده اند.

در ایران امروز بیش از 40 میلیون نفر از پیام رسان ها و رسانه های اجتماعی استفاده می کنند، که از این تعداد حدود 15 درصد آنها را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند. این تغییرات شدید در افزایش سرعت و دسترسی به اینترنت موجب شده تا نگرانی هایی در خصوص افزایش آسیب پذیری ایمنی و امنیت کاربران به خصوص کودکان و نوجوانان در دولت به وجود بیاید.

اقدامات پروژه صیانت از خانواده و کودک در اینترنت

با توجه به ترکیب جمعیت و بافت فرهنگی موجود در ایران و نیاز جامعه به افزایش آگاهی و دانش در خصوصی استفاده ایمن از اینترنت و رسانه های اجتماعی، دولت جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد با طراحی و اجرا برنامه ملی صیانت از خانواده و کودکان در اینترنت نگرانی های موجود را برطرف کند. در این برنامه که از سال 1395 آغاز شده است سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران به نمایندگی از دولت هدف « نهادینه کردن فرهنگ استفاده صحیح از فضای تولید و تبادل اطلاعات » را در بین کودکان و نوجوانان دنبال می کند.

برای دستیابی به هدف پروژه مجموعه اقدامات زیر دنبال می شود:

• شناسایی تهدیدات و چالش­های موثر در حوزه کودک و اینترنت و ارایه راهکارها و خدمات حفاظتی- قانونی در این خصوص حوزه
• طراحی راهکارها و خدمات حفاظتی- امنیتی در حوزه کودک و اینترنت منطبق با فرهنگ بومی ایران
• آموزش و آگاه­سازی سطوح مختلف جامعه هدف  شامل دانش آموزان دبستانی، دانش آموزان دبیرستانی، معلمان و والدین
• افزایش توانمندی کودکان و نوجوان در استفاده ایمن[1] و امن[2] از رسانه های اجتماعی[3] و اینترنت
• افزایش توانمندی معلمان برای آموزش اصول استفاده ایمن و امن از رسانه های اجتماعی و اینترنت به دانش آموزان
• افزایش توانمندی والدین برای هدایت، آموزش و نظارت بر فرزندان خود در رسانه های اجتماعی و اینترنت
• طراحی و راه اندازی سامانه ملی اینترنت و کودک  با هدف:
• ایجاد پایگاه دانش تخصصی ارائه محتواهای آموزشی به والدین، مربیان و نوجوانان
• پاسخ گویی به سوالات کودکان و نوجوان، مربیان و والدین در خصوص چالش های ایمنی و امنیتی در فضای مجازی
• حمایت از کودکان و نوجوان در برابر مزاحمت های آنلاین با همکاری پلیس سایبری ایران

در پروژه صیانت از خانواده و کودکان در اینترنت از روش های متنوع و کاملا خلاقانه برای انتقال مفاهیم آموزشی و مهارتی مرتبط با ایمنی و امنیت فضای مجازی به دانش آموزان که بسیاری از آنها برای اولین بار در ایران اجرا می شود استفاده شده است، این روش ها عبارتند از:

1-    اجرای برنامه های زنده آموزشی برای دانش آموزان: در این شیوه آموزشی برای آشنایی دانش آموزان با آسیب های فضای مجازی و شیوه صحیح استفاده از آن برنامه زنده آموزشی در مجموعه ای شامل تئاتر، اجرای[4] مجری و عروسک ( برای کودکان دبستانی)، آموزش توسط افسر پلیس، مسابقه زنده و پخش انیمیشن در مدارس اجرا می شود.

2-    تولید کتاب: مجموعه متنوعی از کتاب با موضوعات مرتبط با اهداف پروژه برای استفاده دانش آموزان دبیرستانی طراحی و تولید می شود.

3-    تولید کتاب مصور برای کودکان : تولید کتاب های مصور برای برای کودکان پیش دبستانی و دبستانی با هدف آشنایی آنها با فرهنگ درست استفاده از فضای مجازی طراحی و تولید می شود.

4-    تولید محتوای چند رسانه ای : نرم افزار چند رسانه ای کودک و اینترنت شامل کتاب، انیمیشن، عکس، اینفوگرافیک، محتوای آموزشی، عکس و نرم افزارهای کنترل والدین تولید و در بین دانش آموزان و مربیان و والدین به صورت رایگان توزیع می شود.

5-    تولید انیمیشن های آموزشی: انیمیشن های آموزشی با موضوعات مرتبط با پروژه تولید در دسترس عمومی قرار می گیرد.

در بخش مرتبط با مربیان و والدین این پروژه اقدامات زیر صورت می گیرد:

1-    اجرای دوره مربیگری برای مربیان: مربیان مستعد سراسر کشور برای آموزش مهارت ها و اصول انتقال مفاهیم ایمنی و امنیت فضای مجازی به دانش آموزان با کمک وزارت آموزش و پرورش و پلیس سایبری ایران تربیت می شوند.

2-    تولید کتاب: مجموعه متنوعی از کتاب با موضوعات مرتبط با اهداف پروژه برای استفاده والدین، مربیان طراحی و تولید می شوند.

3-    تولید مقالات علمی : مقالات سفید[5] با موضوعات متنوع و قابل استفاده برای مربیان و والدین نوشته و برای استفاده عموم در وب منتشر می شوند.

دستاوردهای پروژه:

ما توانستیم پس از گذشت یکسال از آغاز پروژه به دستاوردهای زیر دست یابیم:

1-    آموزش زنده و حضوری مفاهیم ایمنی و امنیت فضای مجازی و شیوه های استفاده صحیح از رسانه های اجتماعی و اینترنت به بیش از 150 هزار دانش آموز در مقاطع دبستان و دبیرستان به تفکیک سن.

2-    راه اندازی سامانه ملی کودک و اینترنت (http://ceop.ir ) با اهداف از پیش تعیین شده

3-    جلب مشارکت وزارت آموزش و پرورش و پلیس سایبری ایران برای همکاری آموزشی در قالب پروژه

4-    تولید و انتشار 10 عنوان انیمیشن آموزشی در موضوعاتی مانند خطر دوستی های اینترنتی برای کودکان، شیوه صحیح مواجهه با شایعات، خطر اعتیاد به بازی های رایانه ای و خطر کلاهبرداران سایبری برای کودکان در شبکه های اجتماعی و سامانه ملی کودک و اینترنت.

5-    اجرای یک دوره مربیگری برای 400  معلم مستعد از سراسر ایران با هدف توانمند سازی آنها برای انتقال مفاهیم ایمنی و امنیت فضای مجازی به دانش آموزان با کمک وزارت آموزش و پرورش و پلیس سایبری ایران.

4-    تولید و انتشار 15 عنوان کتاب با موضوعات مرتبط با اهداف پروژه برای استفاده والدین، مربیان و دانش آموزان

5-    تولید 50 عنوان مقاله سفید[6] با موضوعات متنوع و قابل استفاده برای مربیان و والدین و انتشار در سامانه ملی کودک و اینترنت ceop.ir

6-     تولید و انتشار 10 عنوان کتاب مصور در قالب سه مجموعه برای کودکان پیش دبستانی و دبستانی مرتبط با اهداف پروژه

پایداری پروژه

ترکیب جمعیتی جوان ایران، تغییرات فناوری، شگردهای جدید مجرمانه و چالش های اجتماعی مرتبط با فضای مجازی باعث شده اند پروژه صیانت از خانواده و کودکان در اینترنت به عنوان یک طرح مستمر و ادامه دار برای ما در ایران محسوب شود. زیرا ما بر این باور هستیم که تنها با افزایش آگاهی، دانش و مهارت کاربران به خصوص کودکان و نوجوانان می توانیم فرهنگ، ارزش ها، سلامت روحی، سلامت روانی و دارایی های مردم را حفظ کنیم.

این طرح الگوی مناسبی برای کشورهای در حال توسعه ای است که قصد دارند ضمن حفظ سلامت روانی، ایمنی و امنیت مردم خود به خصوص کودکان و نوجوانان به گسترش ضریب نفوذ فناوری اطلاعات در کشور اقدام نمایند.